HỆ THỐNG TIÊU CHUẨN KHÍ THẢI VIỆT NAM VÀ THẾ GIỚI

Liên minh Châu Âu EU

Tiêu chuẩn khí thải trong liên minh Châu Âu được gọi là “tiêu chuẩn Euro”, lần đầu tiên được khởi xướng vào năm 1993. Từ tháng 1 năm 2005, tiêu chuẩn Euro 4 cho động cơ Diesel và động cơ xăng chính thức có hiệu lực tại các nước thuộc liên minh Châu Âu. Chúng cho phép tối đa 25 mg/km đối với khí thải dạng hạt và 250 mg/km đối với oxit nitơ (NO_x). Tiêu chuẩn này được áp dụng cho đến tháng 8 năm 2009. Trong tháng 12 năm 2006, nghị viện Châu Âu đã quyết định áp dụng tiêu chuẩn Euro V trên toàn Châu Âu từ ngày 1 tháng 9 năm 2009 cho các xe ô tô tư nhân và áp dụng từ ngày 1/09/2015 cho các loại xe thương mại hạng nhẹ. Tiêu chuẩn này góp phần làm giảm lượng khí thải dạng hạt từ các loại xe sử dụng nhiên liệu Diesel đến 80% so với Euro IV (khoảng 5mg/km). Lượng khí thải NO_x được giảm xuống còn 180 mg/ km đối với xe sử dụng nhiên liệu Diesel và 60 mg/km đối với xe sử dụng nhiên liệu xăng.

            Đồng thời, nghị viên Châu Âu đã đưa ra lộ trình áp dụng tiêu chuẩn Euro VI tiếp theo, áp dụng đối với xe tư nhân vào ngày 01/09/2014 và 01/09/2015 đối với các loại xe thương mại hạng nhẹ, từ đó tất cả các loại xe mới bán ra sau thời gian này đều phải đáp ứng được tiêu chuẩn Euro VI. Các loại xe sử dụng động cơ Diesel không được vượt quá 80 mg/km và đối với động cơ xăng là 60 mg/km.

Trung Quốc

            Tăng trưởng kinh tế nhanh chóng, nhu cầu đi lại và vận tải hàng hoá ngày càng tăng đã làm cho Trung Quốc một trong những thị trường ô tô phát triển nhanh nhất trên thế giới.

            Tiêu chuẩn khí thải ở Trung Quốc được điều chỉnh bởi Bộ Môi trường (trước đây là Tổng cục Bảo vệ Môi trường - SEPA). tiêu chuẩn của Trung Quốc dựa trên các quy định của Châu Âu, và được thông qua với một sự chậm trễ thời gian nhất định. các quy định nghiêm ngặt hơn được áp dụng tại các khu vực đô thị lớn như Thượng Hải và Bắc Kinh trước tiên.

            Trung Quốc đã bắt đầu thực hiện tiêu chuẩn Euro III ở Bắc Kinh vào năm 2005 và ứng dụng trên toàn quốc trong tháng 7 năm 2007. Euro 4 đã được áp dụng tại Bắc Kinh vào năm 2008 (tháng 7 năm 2010 áp dụng cho phần còn lại của nước).

            Tiêu chuẩn khí thải Euro IV áp dụng cho xe ô tô chở khách và xe thương mại hạng nhẹ. Xe tải nặng phải đáp ứng tiêu chuẩn Euro III từ năm 2008. Euro IV đã được áp dụng từ tháng 1 năm 2010 cho cả nước (tháng 1 năm 2008 cho riêng khu vực Bắc Kinh). Hiện nay, Trung Quốc đã áp dụng tiêu chuẩn khí thải Euro V trên cả nước.

Nhật Bản

            Tiêu chuẩn khí thải của Nhật Bản cho động cơ và các loại xe được phát triển bởi Bộ Môi trường (MOE) và Bộ Đất đai, Hạ tầng và Giao thông vận tải (MLIT).

            Năm 1992, để đối phó với vấn đề ô nhiễm NO_x từ các phương tiện hiện lưu hành trong khu vực đô thị đông dân, Bộ Môi Trường (MOE) thông qua Luật kiểm soát NO_x xe cơ giới. Luật này áp dụng cho 196 khu vực ô nhiễm không khí cao do NO_x thải ra từ xe ô tô ở Tokyo, Saitama, Kanagawa, Osaka và tỉnh Hyogo. Một số biện pháp đã được thực hiện để kiểm soát NO_x từ các phương tiện đang lưu hành, bao gồm cả tiêu chuẩn khí thải dành cho các loại ô tô. Trong tháng 6 năm 2001, các quy định đã được sửa đổi để thắt chặt yêu cầu kiểm soát NO_x hiện có và thêm quy định kiểm soát PM (khí thải dạng hạt). Quy định sửa đổi có hiệu lực vào tháng 10 năm 2002 và trở thành luật kiểm soát NO_x và PM đối với ô tô.

            Hiện tại tiêu chuẩn khí thải của Nhật Bản cho xe ô tô chở khách động cơ diesel thiết lập các giới hạn sau: 0.63g/km đối với CO, 0.08 g/km đối với NO_x và 0.005 g/km đối với khí thải dạng hạt (PM), từ tháng 10 năm 2009 trở đi đối với ô tô lắp ráp trong nước và từ tháng 9 năm 2010 trở đi đối với các phương tiện đang lưu hành và nhập khẩu.

Tiêu chuẩn khí thải Mỹ

            Đạo luật không khí sạch cung cấp cho Cơ quan Bảo vệ Môi trường Mỹ (EPA) quyền thiết lập các tiêu chuẩn khí thải của liên bang cho động cơ và các phương tiện vận tải để kiểm soát và cải thiện chất lượng không khí. Tiểu bang California có đặc quyền áp dụng các quy định khí thải của chính mình do Cơ quan môi trường (CARB -California Air Resources Board) thiết lập. Các bang đều có sự lựa chọn để thực hiện một trong hai tiêu chuẩn khí thải của liên bang hoặc khác áp dụng tiêu chuẩn khí thải của bang California.

            Trong sửa đổi Đạo luật không khí sạch (CAAA) năm 1990, hai bộ tiêu chuẩn đã được xác định cho các loại xe hạng nhẹ:

+ Tiêu chuẩn Tier 1 có hiệu lực từ năm 1991 và áp dụng từ năm 1994 đến năm 1997.

+ Tiêu chuẩn Tier 2, được thông qua vào tháng 12 năm 1999, thực hiện giai đoạn 1 với lịch trình từ năm 2004 đến năm 2009. Các quy định Tier 2 quy định nghiêm ngặt hơn về giới hạn phát thải so với tiêu chuẩn Tier 1 và thực hiện các tiêu chuẩn nghiêm ngặt hơn đối với các loại xe tải trọng lớn.

            Các giới hạn khí thải áp dụng cho tất cả các xe bất kể nhiên liệu là xăng hay dầu hoặc các loại nhiên liệu khác. Tiêu chuẩn khí thải cho các dòng xe nhỏ được thể hiện bằng gam của chất gây ô nhiễm trên mỗi kilômét, xe có động cơ lớn hơn phải sử dụng công nghệ kiểm soát lượng khí thải tiên tiến hơn so xe với động cơ nhỏ hơn để đáp ứng các tiêu chuẩn. Xe tải hạng nặng và động cơ xe buýt được quy định mức giới hạn khí thải riêng biệt trong quy chuẩn.

+ Tiêu chuẩn Tier 3 được thông qua vào tháng 3 năm 2014 và áp dụng trong giai đoạn 2017-2015.

Tiêu chuẩn khí thải Việt Nam

            Để thực hiện việc kiểm soát khí thải gây ô nhiễm phát ra từ xe cơ giới từ gốc (từ giai đoạn sản xuất), Việt Nam áp dụng tiêu chuẩn khí thải EURO 5 trong kiểm tra, chứng nhận chất lượng xe cơ giới theo Quyết định 49/2011/QĐ-TTg, từ ngày 1/1/2022, tất cả ô tô sản xuất, lắp ráp trong nước và nhập khẩu mới vào Việt Nam đều phải áp dụng tiêu chuẩn khí thải mức 5 của Thủ tướng Chính phủ. Theo đó, việc thử nghiệm khí thải trong kiểm tra chứng nhận xe cơ giới từ trước tới nay là công việc nhằm cung cấp cơ sở kỹ thuật giúp cho cơ quan quản lý thực hiện việc kiểm soát theo các quy chuẩn, tiêu chuẩn hiện hành tương ứng với lộ trình. Việc áp dụng tiêu chuẩn khí thải theo mức 5  đối với ô tô, xe máy đã thể hiện quan điểm về việc nâng cao chất lượng môi trường không khí của Chính phủ mặc dù điều kiện cụ thể của Việt Nam còn rất nhiều khó khăn khi thực hiện do một số lượng lớn ô tô, xe máy cũ có nguồn gốc xuất xứ từ nhiều nước khác nhau đang được sử dụng.

            - Năm 2011 Thủ tướng chính phủ đã ban hành Quyết định số 49/2011/QĐ-TTg quy định lộ trình áp dụng tiêu chuẩn khí thải các mức 3, 4, 5 tương ứng với các tiêu chuẩn Châu Âu Euro 3, 4, 5 đối với xe cơ giới sản xuất, lắp ráp và nhập khẩu mới. Việt Nam đã áp dụng tiêu chuẩn khí thải Euro IV từ ngày 01 tháng 01 năm 2017 và tiêu chuẩn khí thải Euro V từ ngày 01 tháng 01 năm 2022.

            -  Năm 2019 Thủ tướng chính phủ đã ban hành Quyết định số 16/2019/QĐ-TTg ngày 28 tháng 3 năm 2019 Quy định lộ trình áp dụng tiêu chuẩn khí thải đối với ô tô tham gia và ô tô đã qua sử dụng nhẩu khẩu. Mức tiêu chuẩn khí thải (Mức 1, Mức 2, Mức 3, Mức 4) được quy định TCVN 6438:2018 " Phương tiện giao thông đường bộ- giới hạn cho phép của khí thải.  Cụ thể như sau:

            * Lộ trình áp dụng các mức tiêu chuẩn khí thải đối với ô tô tham gia giao thông:

            1. Ô tô lắp động cơ cháy cưỡng bức và ô tô lắp động cơ cháy do nén tham gia giao thông sản xuất trước năm 1999 được tiếp tục áp dụng Mức 1.

            2. Ô tô lắp động cơ cháy cưỡng bức và ô tô lắp động cơ cháy do nén tham gia giao thông sản xuất trước năm 1999 đến hết năm 2008 áp dụng Mức 2 từ ngày 01 tháng 01 năm 2021.

            3. Ô tô lắp động cơ cháy cưỡng bức và ô tô lắp động cơ cháy do nén tham gia giao thông sản xuất sau năm 2008 được tiếp tục áp dụng Mức 2 từ ngày 01 tháng 01 năm 2020.

            * Lộ trình áp dụng các mức tiêu chuẩn khí thải đối với ô tô đã qua sử dụng nhập khẩu:

            1. Ô tô lắp động cơ cháy cưỡng bức, động cơ cháy do nén đã qua sử dụng nhập khẩu áp dụng Mức 5 từ ngày 1 tháng 1 năm 2022

            2. Trường hợp ô tô đã qua sử dụng nhập khẩu có thời điểm mở tờ khai hàng hóa nhập khẩu theo Luật hải quan hoặc đã về đến cảng, cửa khẩu Việt Nam trước ngày 15 tháng 5 năm 2019 thì được tiếp tục áp dụng quy định tại Quyết định số 49/2011/QĐ-TTg ngày 1 tháng 1 năm 2022 của Thủ tướng Chính phủ quy định lộ trình áp dụng tiêu chuẩn khí thải đối với phương tiện giao thông cơ giới đường bộ.

Như vậy, việc thay đổi tiêu chuẩn khí thải lên mức cao hơn ở thời điểm hiện tại là vô cùng cấp bách và cần thiết. Đây chính là minh chứng rõ ràng, là động thái quan trọng của Chính Phủ trước việc đối mặt với nguy cơ ô nhiễm môi trường trầm trọng đến từ các phương tiện vận tải, phương tiện cơ giới. Đây vừa là cơ hội vừa là thách thức đối với các doanh nghiệp vận tải nói chung và các phương tiện đơn lẻ nói riêng. Nếu như không hành động lúc này hậu quả vô cùng khó lường, bởi nó ảnh hưởng trực tiếp tới sức khỏe, đe dọa tới mạng sống của con người ở hiện tại và tương lai.

Bạn đang tham khảo bài viết tại ECO LIFE - Công ty chuyên sản xuất và cung cấp dung dịch xử lý khí thải chất lượng hàng đầu Việt Nam.